Studia Chopinowskie

Ewa Manikowska, Aleksandra Fedorowicz-Jackowska, Kamila Kłudkiewicz, Wojciech Walanus, Marzena Woźny „Porządek dziedzictwa w XIX wieku. Polskie pojęcia i wyobrażenia”

2025-01-22T11:08:25+00:00

Adam Zamoyski „Chopin. Artysta. Człowiek”

2025-01-22T11:52:55+00:00

Krystyna Juszyńska „Józef Hofmann. Pianista – Kompozytor – Wynalazca”

2025-01-22T12:06:59+00:00

Aleksota Seweryny Pruszakowej i Stanisława Moniuszki – odnalezione ogniwo?

2025-03-04T14:57:02+00:00

Wśród papierów po Moniuszce przechowywanych w archiwum Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego znajduje się, od 2023 r. dostępne również w postaci cyfrowej na portalu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej w Otwartym Dostępie”, libretto do zamierzonej, a ostatecznie niepowstałej opery Aleksota, napisanej przez Sewerynę Pruszakową. Łączy ono wątki zaczerpnięte z romantycznej mitologii litewskiej oraz fikcyjne epizody z dziejów chrystianizacji kraju. Libretto zostało niegdyś omówione i zanalizowane przez Włodzimierza Poźniaka, jednak od czasu, gdy opublikował on wyniki swoich badań (1948), pojawiły się nowe, istotne pytania, na które próbują odpowiedzieć autorzy artykułu. Dotyczą one przede wszystkim genezy Moniuszkowskiego pomysłu na „operę litewską” i konkretnych okoliczności powstania projektu. Te wydają się bezpośrednio związane z falą manifestacji patriotycznych, demokratycznych i solidarystycznych, które – objąwszy w trakcie 1861 r. ziemie dawnej Rzeczypospolitej – 12 sierpnia dotarły też do Kowna i pobliskiej Aleksoty i połączyły się na moście nad granicznym Niemnem. W dalszym ciągu autorzy wskazują źródła literackie libretta, a zwłaszcza odnalezioną przez siebie pracę Aleksandra Połujańskiego, próbując odpowiedzieć na pytanie o koncepcję muzyczną opery, nad którą Moniuszko pracował z Pruszakową przed wybuchem powstania i jej późniejszym wyjazdem do Paryża.

Józef Jawurek: pianista, dyrygent, mentor Chopina

2025-03-04T14:57:04+00:00

Józef Jawurek (Josef Javůrek) był czeskim pianistą, dyrygentem i organizatorem życia muzycznego. Według odnalezionej metryki jego chrztu przyszedł on na świat 2 października 1757 roku w Benešovie. Wykształcenie otrzymał prawdopodobnie w czeskich szkołach klasztornych, a jego pierwszym nauczycielem był jego starszy brat, benedyktyn František Dominik (Josef). W latach osiemdziesiątych XVIII wieku Jawurek mieszkał w Wiedniu, gdzie miał być przyjacielem i uczniem Wolfganga Amadeusza Mozarta. W czasie Sejmu Wielkiego przyjechał do Warszawy, gdzie związał się z dworem książąt Jabłonowskich. W stolicy Rzeczypospolitej ożenił się z Karoliną Peszke lub Teszke (1770?–1842). Przyjaźnił się z cukiernikiem Georgiem Albertem Lesslem (1734–1800), który wielokrotnie wzmiankował Jawurka w listach do syna. Co najmniej w latach 1793–1799 czeski muzyk przebywał na dworze Radziwiłłów w Nieborowie. Następnie wyjechał do Wiednia, gdzie pośredniczył w sprzedaży fortepianów, a także wstąpił do Tonkünstler-Societät. W latach 1806–1818 był związany z domem Johanna Gottharda Frantziusa w Gdańsku. Resztę życia spędził w Warszawie, gdzie był dyrektorem muzyki w kościele ewangelicko-augsburskim i nauczycielem gry na fortepianie. Wykładał w Szkole Głównej Muzyki i w Instytucie Rządowym Wychowania Panien. Należał do warszawskich towarzystw muzycznych oraz loży masońskiej. Angażował się w przedsięwzięcia charytatywne, organizował koncerty i dyrygował zespołami muzycznymi. Przyjaźnił się z Józefem Elsnerem i rodziną Fryderyka Chopina. Zmarł w 1840 roku. Niniejszy tekst jest prezentacją najnowszych ustaleń biograficznych dotyczących tego czeskiego muzyka.

O wydaniach Chopina jako odrębnych źródłach: egzemplarz Etiud op. 10 Baudissin–Henkel–Pusch

2025-03-04T14:57:00+00:00

Podczas gdy prace naukowe na temat drukowanych źródeł muzyki Chopina zazwyczaj skupiają się na klasie, do której należy dane źródło (np. drugi stan francuskiego pierwodruku Ballady op. 23), niniejszy artykuł proponuje zająć się historią recepcji Chopina przez pryzmat odrębnego, indywidualnego źródła drukowanego. Artykuł przedstawia mikrohistorię pojedynczego egzemplarza, aby umieścić go w sieci, w której niekoniecznie przyznawana jest kompozytorowi rola nadrzędna. Wspomniane źródło jest zawierającym rozliczne adnotacje egzemplarzem Kistnerowskiego wydania Etiud op. 10. Inskrypcje na stronie tytułowej informują nas, że hrabia Wolf von Baudissin podarował go w 1838 roku Heinrichowi Henklowi. Nieco później Heinrich Henkel przekazał egzemplarz swojej córce Sophie Henkel, która w 1931 roku dała je swojemu współpracownikowi Henriemu Puschowi. Adnotacje w Etiudach pomagają odkryć ciekawe historie, narracje, które ujawniają w dużej mierze nierozpoznany związek między Chopinem a ważnym niemieckim dyplomatą i tłumaczem, a także umożliwiają nam lepsze zrozumienie tego, w jaki sposób pianiści faktycznie angażowali się w teksty muzyczne Chopina w pierwszym wieku ich istnienia.