Polska muzyka narodowa. Pojęcie, funkcja i środki muzyczne

Zofia Chechlińska

doi:10.56693/sc.81

Data publikacji : 2018-12-17

Tom 2 Nr 2 (2018)

Polska muzyka narodowa. Pojęcie, funkcja i środki muzyczne

Zofia Chechlińska

DOI: https://doi.org/10.56693/sc.81

Abstrakt

W związku z powszechną w XIX wieku koncepcją stawiającą znak równości między tym co ludowe, a tym co narodowe, Autorka artykułu opisuje elementy, które polscy kompozytorzy stosowali dla uzyskania narodowego charakteru muzyki. Wskazuje na odrębność i specyfikę w tym zakresie muzyki Fryderyka Chopina. Na podstawie analizy rożnych przykładów muzycznych stawia tezę, że narodowy charakter muzyki leży w sferze recepcji, a nie samej struktury dźwiękowej utworu, a posługiwanie się elementami muzyki tradycyjnej, nie jest wystarczającym czynnikiem do odbioru utworu w kategoriach narodowych. W XIX wieku istotne znaczenie miała narodowość kompozytora, jego postawa wobec problemów własnego narodu i narodowego charakteru sztuki.

Słowa kluczowe:

muzyka narodowa, sztuka narodowa, właściwości metrorytmiczne tańców, melodie ludowe, tożsamość narodowa, tańce polskie, tempo rubato, skale modalne, mazurki, Chopin

Inne teksty tego samego autora

Zofia Chechlińska, Typy i kategorie różnic tekstowych w źródłach Chopinowskich , Studia Chopinowskie: Tom 9 Nr 1-2 (2022)
Zofia Chechlińska, Anatole Leikin The Mistery of Chopin’s Préludes , Studia Chopinowskie: Tom 9 Nr 1-2 (2022)

Szczegóły

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Chechlińska, Z. (2018). Polska muzyka narodowa. Pojęcie, funkcja i środki muzyczne. Studia Chopinowskie, 2(2), 4–15. https://doi.org/10.56693/sc.81

Wskaźniki altmetryczne

Bibliografia

W rozprawie O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej, opublikowanej w „Pamiętniku Warszawskim” w 1818 roku, Kazimierz Brodziński pisał m.in.: „Nie bądźmy echem cudzoziemców. […] Powinniśmy sobie postawić z wszelką narodową gorliwością za prawo i powinność, abyśmy baczni na to, w czym przodkowie w literaturze być nam mogą wzorami, co nam ich dzieje wskazują, czym duch narodowy wewnętrznie w nas przemawia, starali się śledzić, co w krainach piękności jest nam właściwe i pożyteczne, […] [powinniśmy] pracować na własnym polu, przyswajając sobie to [od obcych], co nam przystoi, lub pozbywając się tego, w czym na wzrost narodowej literatury nie będzie można rachować”. Kazimierz Brodziński, O klasyczności i romantyczności…, „Pamiętnik Warszawski” t. 11, lipiec 1818, s. 393, oraz t. 10, marzec 1818, s. 359–360, http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=97878 [dostęp: 15.11.2018].

„Gazeta Warszawska” nr 36 z 5 maja 1818, dodatek.

Carl Dahlhaus, Nationalism and Music, w: Between Romanticism and Modernism, tłum. Mary Whittall, Berkley 1980.

Część III oparta jest na temacie popularnego Poloneza Kościuszki, a Finał – na temacie znanego krakowiaka Albośmy to jacy tacy.

List z 25 grudnia 1831, Korespondencja Fryderyka Chopina, t. 2, cz. 1 1831–1838, oprac. Zofia Helman, Zbigniew Skowron, Hanna Wroblewska-Straus, Warszawa 2017, s. 130.

Por. Piotr Dahlig, Inspiracje ludowe, w: Encyklopedia Chopinowska (w przygotowaniu do druku).

Praktyka ta opisana została przez Kolberga; por. Oskar Kolberg, Lud…, seria 4, Kujawy, cz. 2, Kraków 1979, s. 204.

Np. pieśń Karola Kurpińskiego Litwinka o tematyce związanej z powstaniem jest aluzyjnie zacytowana w Fantazji f-moll Chopina.

Carl Dahlhaus, op. cit.

Np. Antoni Woykowski w zakończeniu artykułu Chopin, „Przyjaciel Ludu” nr 30 z 23 stycznia 1836, s. 238, http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=15490 [dostęp: 15.11.2018].

Marceli Antoni Szulc, Przegląd ostatnich dzieł Chopina, „Tygodnik Literacki” 10 (1842), s. 76, http://www. wbc.poznan.pl/dlibra/publication/87305?tab=1 [dostęp: 15.11.2018].

M.A. Szulc, O najnowszych utworach Chopina, „Orędownik Naukowy” nr 26 z 27 czerwca 1841, s. 211, http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/43266?tab=1 [dostęp. 15.11.2018].

Zofia Chechlińska

Biogram

Członek Rady Programowej Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina, emerytowany profesor muzykologii, pracowała w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, gdzie przez kilkanaście lat była kierownikiem Zakładu Historii i Teorii Muzyki, oraz w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się na twórczości Chopina oraz kulturze muzycznej w Polsce w XIX wieku. Z tego zakresu opublikowała wiele artykułów oraz dwie książki: Wariacje i technika wariacyjna Chopina (1995) oraz Romantyzm 1795–1850, t. 5 serii Historia muzyki polskiej (2013). Była także inicjatorem i redaktorem serii poświęconej polskiej kulturze muzycznej XIX wieku (Szkice o kulturze muzycznej XIX w.), jak również autorem licznych tomów wydania źródłowego utworów Henryka Wieniawskiego. Aktualnie jest redaktorem naczelnym serii Dzieła Chopina. Wydanie faksymilowe, publikowanej przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina.